De Bartholomeuskerk.

Noordlaren heeft een kerkje waarvan het oudste deel dateert uit het laatste deel van de 12e eeuw, vooral de toren heeft nog een aantal Romaanse kenmerken. De Bartholomeüskerk is een, oorspronkelijk aan de Heilige apostel Bartholomeüs gewijde kerk.

De oorspronkelijke kerk was opgetrokken uit hout. Bij onderzoek uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek kwamen paalkuilen tevoorschijn van een houten kerkschip, dat – waarschijnlijk – driebeukig is geweest. Rond 1200 moet het plan zijn ontstaan om een kerk van steen te bouwen. In de loop van de dertiende eeuw werd begonnen met de bouw van de stenen kerk, althans met de bouw van het koor, dat aanvankelijk aansloot op het houten schip. Na de voltooiing van het koor, heeft men eerst (het onderste deel) van de toren gebouwd. Een korte tijd bestond er toen de situatie van een stenen koor, dat aansloot op een houten schip, dat op zijn beurt weer aansloot op een stenen toren. Het stenen schip is dus van iets later datum en wekt de indruk minder verfijnd te zijn van bouw. Tijdens de restauratie van de kerk in 1977 kwamen allerlei muurschilderingen (in seccotechniek) tevoorschijn. Op de oostwand van de kerk is een twee meter hoog en over de breedte van de hele muur geschilderde voorstelling te zien van Christus met de twaalf apostelen. Ook zijn er schilderingen te zien die de dag des oordeels verbeelden.

De kerk kwam tijdens de Reformatie, om precies te zijn in 1589, in gereformeerde handen. De preekstoel dateert uit 1675. In 1820 werd er een orgel geplaatst in de kerk. In 1876 werd het vervangen door het huidige exemplaar, gebouwd door de orgelmaker Petrus van Oeckelen en zijn zonen. Petrus zelf was toen 84 jaar. In 1628 werd er een klok aangekocht voor de toren. Deze werd in 1712 omgesmolten tot de huidige klok. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de 658 kilo wegende klok weliswaar door de Duitsers uit de toren gehaald, maar hij ging niet verloren en is na de oorlog weer teruggeplaatst.

Iedere 2e zondag van de maand wordt er een kerkdienst in de kerk gehouden. ’s Middags is de kerk open voor bezichtiging.
Daarnaast wordt er in mei 2010 een Groninger kerkdienst gehouden. Op jaarbasis vindt er de zaterdag voor Pasen een dienst plaats en is er natuurlijk de bekende Kerstnachtdienst.

Voor vragen en reserveringen van de Bartholomeuskerk:
Hanneke Ossenkoppele
Zuidlaarderweg 24

9756 TM Glimmen
tel. 06 28361281

E mail kosternoordlaren@pkn-ng.ng

De begraafplaats.

De begraafplaats in Noordlaren dateert uit 1871. Het ligt fraai op de Noordlaarder es en is een gemeentelijk monument. De graven van de schrijver/schilder Johan Fabricius en zijn vrouw Anneke Bleeker liggen op de begraafplaats van Noordlaren. Ook orgelbouwer Petrus van Oeckelen en Theodorus Niemeijer, de tabaksfabrikant, zijn in Noordlaren begraven.

De begraafplaats van Noordlaren wordt beheerd door de Protestantse gemeente Noordlaren Glimmen. In het verleden zijn de meeste graven in eigendom aan particulieren verkocht. Tegenwoordig worden er alleen nog graven in huur uitgegeven.

De begraafplaats is in 2005 / 2006, op initiatief van de kerk en ondersteund door de stichting Landschapsbeheer Groningen, door vrijwilligers opgeknapt. Van diverse graven is geen eigenaar bekend, en deze oude, soms monumentale graven waren met het verstrijken van de jaren en door achterstallig onderhoud in verval geraakt.

De stichting Landschapsbeheer Groningen heeft een inventarisatie gemaakt van de grafmonumenten en het groen rond de begraafplaats. Hier kwam een plan van aanpak uit voor restauratie, dat vrijwilligers, eigenaren van graven en de kerk uit konden voeren. Nazaten en vrijwilligers kregen op twee voorlichtingsavonden uitleg over de restauratie en een demonstratie van de werkzaamheden die men zelf kon uitvoeren. Bijvoorbeeld mos verwijderen, overtollig groen op graven snoeien, plaatjes lijmen, hekken rond graven ontroesten of verven en letters op zerken opnieuw beschilderen. Medio 2006 zat de officiële restauratie er op. Met een slotbijeenkomst werd hierbij stil gestaan. Onder meer wethouder Niezen sprak enkele lovende woorden over dit initiatief en het verzette werk.

Na de restauratie van de begraafplaats bleef het oude toegangshek nog open staan. Dankzij twee donateurs kon het hek in 2008 hersteld worden. Het hek uit 1871 is bij een ambachtelijke smederij ontroest. Verder zijn de beschadigingen aangepakt en de originele scharnieren weer in orde gemaakt. De ongerijmdheden uit die tijd zijn zo gelaten, zoals de ongelijke afstand tussen de spijlen van het linker en het rechter hekwerk en de onregelmatige hoogte van de spitsen.

Ieder jaar organiseren de beheerders een klusmorgen in voorjaar en zomer en een bladruimdag op de tweede zaterdag in december. Iedereen die een handje mee wil helpen is van harte welkom is. Deze dagen worden aangekondigd op deze website en in de dorpskrant Noordlaarder Nieuws.

Er is schoonmaak- en schildermateriaal aanwezig.
Voor meer informatie over de begraafplaats kunt u
de folder (2022) downloaden.

Contactgegevens

Corke Van Der Weijden
telefoon 0592 580206

Onder de klokslag van Noordlaren

Een manifestatie en een boekje bij het 150-jarig bestaan van de begraafplaats

De Noordlaarder begraafplaats is geen doorsnee plek om begraven te liggen. In de harten van velen die daar hun dierbaren te ruste legden vormt deze dodenakker, landelijk gelegen tussen dorp en bos, een plek van bezinning. Daar zie je regelmatig inwoners van Noordlaren en Glimmen rondlopen maar evengoed families die zijn uitgezwermd. Daar maakt men zich jaarlijks in december op om de begraafplaats weer bladvrij te maken. In 1871 gesticht vanuit de Bartholomeuskerk van de kerkelijke gemeente Noordlaren-Glimmen biedt de begraafplaats tegenwoordig een laatste rustplaats voor alle gezindten.

Ter herdenking van 150 jaar begraven in Noordlaren verschijnt een boekje in de Harener Historische Reeks. Hierin wordt aandacht geschonken aan de ontstaansgeschiedenis van de begraafplaats, terwijl de verhalen van nabestaanden en betrokkenen centraal staan. Elders in dit blad vindt u een oproep om ook een korte bijdrage te leveren.

Verder heeft Dorpshuis De Hoeksteen samen met het College van kerkrentmeesters van de Bartholomeuskerk het plan opgevat in de zomer van 2021, wanneer de begraafplaats 150 jaar bestaat, betrokkenen en belangstellenden uit te nodigen voor een bijeenkomst, een soort reünie. Bedoeld voor families die elkaar soms al maar vaker niet kennen, soms zelfs geen weet meer hebben van de graven van hun voorouders, en toch via de Noordlaarder begraafplaats in zekere zin met elkaar zijn verbonden. Sommigen maken wellicht voor het eerst kennis met Noordlaren en omgeving, anderen zijn ermee vertrouwd en willen hun kennis bijspijkeren. Honderdvijftig jaar zorg voor de doden is reden genoeg om in 2021 even stil te staan, rond te kijken op de plek zelf, verhalen aan te horen en te zien hoe de huidige bewoners van Noordlaren en Glimmen hun voorgeslacht en dorpsgenoten eren.

Of deze bijeenkomst doorgang kan vinden en in welke vorm, is vanwege de hardnekkigheid van het coronavirus nog niet te zeggen. Voor geïnteresseerden: op deze website leest u over de ontwikkelingen rondom dit evenement. Te zijner tijd hoort u ook of u zich moet inschrijven om het evenement bij te kunnen wonen.  Voor vragen of suggesties kunt u mailen met cvk@pkn-ng.nl .

Friso Bavinck/Henny Groenendijk